De recente aflevering van BOOS over Feyenoord heeft veel losgemaakt. Terecht, want het laat een lelijke kant van de club zien: antisemitisme, homofobie en geweld, vaak gepleegd door een kleine maar uiterst schadelijke groep supporters. Als supporter van Feyenoord doet het pijn om dit te zien, maar het roept ook belangrijke vragen op. Wat was de waarde van de uitzending? Wat kan de club doen in dit complexe spanningsveld? En hoe moeten journalistiek en club hiermee omgaan?
Journalistiek: Wat doet BOOS goed en wat niet?
BOOS en NRC hebben zich gepresenteerd als een journalistiek partnerschap. Slim, want de naam NRC roept associaties op met grondig onderzoek en diepgang. Het programma biedt een scherpe blik op een reeks incidenten rondom de harde kern van Feyenoord, met soms ronduit walgelijk gedrag: antisemitisme, homofobie en geweld. Het is belangrijk dat dit aan de kaak wordt gesteld, maar er is een probleem met de aanpak.
De uitzending claimt “onderzoek” te hebben gedaan, maar eigenlijk werd vooral bestaande informatie herkauwd. Bijna alle incidenten waren al eerder gerapporteerd, bijvoorbeeld bij Rijnmond of in de Volkskrant. Het enige nieuwe element was een enkel incident. Journalistiek gezien is dat mager, zeker als je pretendeert onthullend bezig te zijn.
Ook de manier waarop wederhoor is toegepast, laat te wensen over. De club kreeg 38 vragen, waarvan een deel over individuele gevallen, met een reactietijd van minder dan twee dagen. De uitzending was al gepland, ongeacht een reactie van de club. Dit voelt meer als een PR-strategie dan als een serieuze poging om de waarheid boven tafel te krijgen. De reactie van Feyenoord – een statig, haast afstandelijk statement – past in die context. Er zat simpelweg te weinig tijd tussen om met een diepgaander, menselijker antwoord te komen.
Het dilemma van de club
Het probleem dat Feyenoord heeft met een deel van de harde kern is buitengewoon complex. Enerzijds wil de club een veilige, inclusieve omgeving creëren. Anderzijds moeten ze rekening houden met de dreiging van geweld, gericht op medewerkers en zelfs hun gezinnen. Keihard optreden kan leiden tot escalatie; een te zachte aanpak voedt het idee dat dit gedrag wordt getolereerd.
De resultaten van de afgelopen jaren lijken erop te wijzen dat de club iets goed doet. Incidenten zijn aantoonbaar afgenomen, maar waar ligt dat precies aan? Is het beleid verbeterd, of spelen de sportieve successen een rol? Feyenoord moet opereren op een dunne lijn: een goede relatie met supporters onderhouden tot een zekere grens, maar die grens is voor velen moeilijk te begrijpen. Wat voor de gemiddelde toeschouwer al “krankzinnig ver weg” voelt, is voor de club vaak de enige haalbare optie.
Hoe nu verder?
De uitzending van BOOS roept een fundamentele vraag op: hoe ga je om met supportersgroepen die je club in diskrediet brengen? Die vraag bleef grotendeels onbeantwoord, terwijl daar juist wetenschappelijke inzichten over bestaan. Onderzoekers benadrukken dat een relatie tussen club en supportersgroepen essentieel is om escalatie te voorkomen. Maar die relatie kent grenzen, en als die grenzen overschreden worden, moet een club daadkrachtig optreden.
Voor Feyenoord ligt de uitdaging in het vinden van een balans. Te hard optreden kan de harde kern alleen maar verder radicaliseren, terwijl te veel tolerantie het probleem in stand houdt. Transparantie is cruciaal. De club moet duidelijk communiceren over waar de grenzen liggen en waarom die grenzen noodzakelijk zijn. Daarbij moet de menselijkheid terugkomen: niet alleen een schriftelijk statement, maar ook persoonlijke betrokkenheid, zoals een persconferentie waarin bestuurders openhartig ingaan op de dilemma’s waarmee ze worstelen.
De rol van de media
Journalisten en programmamakers zoals BOOS kunnen een belangrijke rol spelen in het blootleggen van problemen. Maar het doel moet altijd zijn om bij te dragen aan een oplossing, niet alleen aan kortstondige ophef. BOOS lijkt in dit geval meer uit te zijn op clicks en sensatie dan op een constructieve discussie. Dat is een gemiste kans.
De kracht van goede journalistiek zit in het stellen van de juiste vragen. Een van de meest relevante vragen in deze context – hoe de club nu verder moet – is amper aangestipt. Dat is zonde, want juist hier liggen mogelijkheden om constructief bij te dragen.
Tot slot
Als supporter baal ik van wat er is gebeurd, en ook van hoe het werd gepresenteerd. BOOS heeft belangrijke onderwerpen aangestipt, maar te weinig bijgedragen aan het begrijpen of oplossen van het probleem. De club bevindt zich in een bijna onmogelijke positie: elke keuze brengt risico’s met zich mee.
De oplossing? Erken het dilemma. Toon begrip voor de individuele ellende die incidenten veroorzaken, maar wees ook open over de beperkingen waarmee de club te maken heeft. Transparantie en menselijkheid moeten hand in hand gaan, zowel in het beleid van de club als in de berichtgeving daarover.
Uiteindelijk zijn dit de verhalen die blijven hangen: de emoties, de dilemma’s en de pijn. Als we daar iets van leren, kunnen we de lelijke kant van Feyenoord misschien ooit achter ons laten.
