In aflevering 83 van FC Mediacircus was Suse van Kleef te gast. Jullie kennen haar wel toch? De oud-correspondent in Engeland is sinds 2021 commentator bij Langs de Lijn, regelmatig gast in de podcast van Hard Gras en bovendien schuift ze regelmatig aan bij talkshowtafels. Zij vindt het bizar dat er zo weinig vrouwen werken in de sportjournalistiek en wij vragen ons af: hoe los je dat probleem op?
Na een minuut of tien komen we op de vacature van commentator die openstond bij de NOS. Robert vraagt aan Suse van Kleef of zij veel reacties van vrouwen verwacht. ,,Nou, ik vrees van niet. Ikzelf zou bijvoorbeeld op basis van de vacature niet voor in aanmerking komen want je moet drie jaar ervaring moet hebben. Het is bekend dat vrouwen de neiging hebben om snel te denken: ik voldoe niet aan de eisen.’’ Van Kleef vindt dan ook dat je eerder moet beginnen met werven. ,,Als je het aantal vrouwen belangrijk vindt dan moet je iemand gaan opleiden. Ik denk niet dat er uit eigen beweging 50 vrouwen op de deur kloppen.’’ Robert vraagt hoe ze is ontvangen in de mannenwereld van de sportjournalistiek. Lachend: ,,Moet ik jou gaan recenseren Robert? Ik ben wel prettig ontvangen hoor, maar er zijn ook mensen die denken: wat komt zij hier doen? Ik merk dat ik een uitzondering ben en dat is niet altijd even prettig.’’ Ze zou graag zien dat de sportjournalistiek wat diverser zou worden. ,,De sportjournalistiek in brede zin en specifiek de voetbaljournalistiek en het vak van voetbalcommentatoren is gewoon niet divers, nul. Ik voldoe niet aan de norm en dat merk je. Ik ben niet verlegen en je kan een grap maken, maar als het beledigend is voor niet-witte-mannen dan hoor je dat van mij.’’
Verhoudingen anders
Ze komt uit de nieuwsjournalistiek waar de verhouding anders liggen. ,,Er is in de sportjournalistiek veel onbewust dat tegen mannelijke collega’s wel wordt gezegd en tegen mij niet.’’ Ze ziet het niet als haar taak om dat te veranderen, maar ze wil daar wel een bijdrage aan leveren. ,,Het is bewezen dat een organisatie beter presteert als er meer diversiteit is, maar dat moet nog even indalen in de sportjournalistiek. In Engeland hebben ze veel meer vrouwelijke analisten, commentatoren en presentatoren.’’ Robert vraagt of de vrouwen die het werk zouden aankunnen er wel zijn? Suse: ,,Natuurlijk, je zoekt vrouwen die het spel snappen en die zich kunnen verwoorden. Dat laatste is voor mannen niet eens nodig….Natuurlijk zijn ze er, maar je moet ze zien en een kans geven.’’
Onderzoek
Nu even ‘droog-stukje-alarm’, maar dat hoort erbij. Anne-Fleur Gähler schreef in 2021 een Masterscriptie voor de opleiding Journalistiek & Media aan de UvA over het gebrek aan vrouwen op sportredacties. Zij analyseerde de ontwikkeling van het aantal schrijvende sportjournalisten tussen 2009 en 2019. Uit het onderzoek blijkt dat van de geschreven verhalen in 2009 (ongeveer 15 procent door een vrouw is gemaakt en 85 procent door een man, dat percentage is in tien jaar niet veranderd. Ook het aantal vrouwen op de Nederlandse sportredacties bungelde rond dat percentage. Verder kunnen we feitelijk vaststellen dat er in Nederland inderdaad één voetbalanalist (Leonne Stentler) is, één commentator op de radio (Suse) en nul op de tv. Interessant aan dat onderzoek is trouwens dat het zo belangrijk is om dat percentage omhoog te brengen omdat daardoor de cultuur verandert. Nu vormen vrouwen een minderheid en dan doorbreek je de cultuur niet. Uit de conclusie van het onderzoek: ,,Zolang het percentage van vrouwelijke sportjournalisten tussen de 10 en 15 procent blijft steken, blijven zij tot een minderheidsgroep behoren. De paradox van de genderneutraliteit heeft hier wellicht iets mee te maken: de weinige vrouwelijke sportjournalisten conformeren zich aan de mannelijke cultuur waardoor de masculiene hegemonie in stand wordt gehouden. Veranderingen treden vermoedelijk pas op als het percentage vrouwelijke sportjournalisten groeit. Het vrouwenquotum waar de Tweede Kamer dit jaar voor heeft ingestemd, gaat bijvoorbeeld over een percentage van 30 procent vrouwen in topfuncties van beursgenoteerde bedrijven. Dit is wellicht ook van toepassing op sportredacties als 30% van de 32 sportjournalisten vrouw is, kunnen er mogelijk echt veranderingen optreden die terug te zien zijn in het soort berichtgeving in de krant.’’
Conclusie
Okay, wij zijn dus de podcast van de antwoorden. Het is een beetje lui als wij zouden zeggen: dit zijn de feiten en kijk maar hoe je het oplost. Wij zijn ook gewoon witte mannen die grapjes maken, maar we houden ook van een beetje andere geluiden want die maken het leven nu eenmaal leuker.
In dit geval is er een duidelijke oplossing die heel gemakkelijk door te voeren is; de ‘bazen’ en ‘baasjes’ in de sportjournalistiek moeten meer vrouwen aannemen. Is dat ingewikkeld? Dat valt wel mee hoor, maar je moet wel even iets meer verantwoordelijkheid pakken dan een vacature plaatsen op Villamedia. Maken er vrouwen podcasts over sport, zijn er vrouwen die Club TV maken, zijn er oud-voetbalsters die een verhaal kunnen vertellen en lopen er bij regionale kranten talenten rond? Of bel eens met een docent op de School voor Journalistiek en hoe gaat het eigenlijk op YouTube? Niet zo lang geleden kreeg ik voor een marketingwebsite de opdracht om een Engelstalige journalisten te zoeken op het gebied van marketing en media. Niet gemakkelijk. Zoals verwacht leverde de vacature op de NVJ van Engeland niets op en daarna werd het een kwestie van creatief zoeken. Zijn er goede nieuwsbrieven, wat zijn de goede freelancers op LinkedIn en hoe gaat het op YouTube? Uiteindelijk vond ik er – na veel gedoe – vier en dat ging prima. Dus mannen aan de slag.
