Hoe zouden jullie dat aanpakken? Er is een slechte organisatiecultuur, eentje waar de grote presentatoren de sfeer bepalen (veel gehoord), waarin de makers zichzelf geweldig vinden (Sjoerd Mossou in de AD Voetbalpodcast: ‘de cultuur van koning en prinsjes bij de NOS is zeer herkenbaar. Bij de NOS had je mensen die vrij dicht tegen God aan zaten’) en waar cynische grappen ten koste van elkaar de norm zijn (zoals je in de NOS Voetbalpodcast vaak hoort). Een plek waar nieuwkomers op de redactie het zwaar hebben (zoals uit het Volkskrant-artikel blijkt). Kortom, de sfeer is onveilig voor iedereen die niet bij de bestaande groep hoort, hoe moet je dan verder?
Monoculturen
Onze gast van aflevering 87, Jacqueline Smit, weet niet hoe het is gegaan bij de NOS, maar ze weet wel iets van organisatieculturen aangezien ze bedrijven daarmee helpt. Bovendien zat ze in de directie bij grote mediabedrijven zoals Microsoft en 538. ,,Een cultuur groeit gestaag. De groep die ermee opgroeit is er na een tijdje aan gewend en de mensen die daar niet bij horen, haken snel al.’’ Ze legt uit dat het vaak monoculturen zijn waar buitenstaanders zich niet veilig voelen. Wat zijn dan de volgende stappen die je moet zetten om de cultuur te veranderen? ,,Dan moet je echt het gesprek met elkaar aan en dat zijn trajecten van een paar maanden. De definitie van een cultuur is de optelsom van de gedragingen, normen en waarden die je met elkaar afspreekt. Die moet je dan opnieuw bekijken; afspreken hoe je met elkaar omgaat, hoe spreek je elkaar aan, dat is allemaal nodig.’’
Mopperen op Arie
Wij hebben dat thuis ook wel eens gehad. Dan zat ik een tijdje veel te mopperen op iemand op tv en de kinderen namen dat dan over. Heel confronterend. Als je er dan over praat dan blijkt gewoon dat je het verkeerde voorbeeld geeft. Voortaan besluit je je negatieve opmerkingen over Arie Boomsma, Johan Derksen of Mark Rutte voor je te houden. Na een tijdje merk je dat het beter gaat, dat het nieuwe gedrag de norm wordt. Het werkt dus, helemaal als je ook nog eens uitlegt waarom het veel leuker is om niet te snel te oordelen over mensen.
Ik zou dan ook zeggen tegen de NOS: doe alsof het een nieuw schooljaar is in de klas. Er komt een nieuwe juf en die opent het schooljaar met een speciale bijeenkomst waarin ze uitlegt wat ze verwacht. Tijdens die vrolijke sessie vertelt zij dat er wat basale afspraken zijn: kritiek mag, maar altijd opbouwend, de groep staat per definitie open voor nieuwe mensen, er is een vertrouwenspersoon waar iedereen terechtkan, arrogant gedrag wordt niet getolereerd en in de media praat je niet over elkaar.
Video van Arne
Die regels laat de nieuwe hoofdredacteur op een videootje uitspreken door Ronald Koeman of Arne Slot en die basale regels komen ook gewoon op een poster. Elke maand is er een redactiebijeenkomst waarin wordt in vijf minuutjes wordt besproken hoe het met de nieuwe afspraken gaat. Werken ze nog? Voelt iedereen zich op zijn gemak? Net zoals op school is het handhaven van de simpele werkregels belangrijk. Als iemand zich daar niet aan houdt dan zal er een beetje geld in de boetepot moeten waar jullie met het gehele team van uit eten gaan aan het einde van het jaar. De hoofdredacteur geeft het goede voorbeeld en spreekt mensen erop aan als ze cynisch, zuur of afzeikerig zijn. Alleen zo zullen de nieuwe talenten zich thuis voelen en langzaam zal de oude mannencultuur (die best grappig is misschien als je erbij hoort, maar echt niet meer werkt) verdwijnen. En dan is het snel weer gewoon de plek waar de beste programma’s en video’s worden gemaakt van Nederland (maar daar zal je de mensen van de NOS zelf niet over horen).
