Wie krijgt de schuld bij Ajax? Tsja, elk gremium kent z’n eigen waarheid in en rondom de Johan Cruyff Arena. ESPN sprak 22 mensen (erg benieuwd naar dit lijstje) en concludeert: de Raad van Commissarissen drong aan op Heitinga. Danny Blind, aftredend lid van diezelfde RvC, zegt: “Totaal andersom. Wij waren juist kritisch.” Alex Kroes, technisch directeur, zwijgt hierover bij Ajax Life maar verbindt zijn lot wel aan dat van de trainer. John Heitinga zelf noemt het ESPN-artikel er een vol “onwaarheden” zonder er één te benoemen.
Vier verhalen. Eén club. Nul geloofwaardigheid.
Dit is geen voetbalcrisis. Dit is een communicatieramp.
Ajax heeft geen gebrek aan meningen. De club heeft een overschot. Iedereen praat, niemand stemt af, en het resultaat is een kakofonie waarin elke nieuwe uitspraak de vorige tegenspreekt. Kroes zegt in oktober dat hij volledig achter Heitinga staat. Keeper Pasveer zegt na Chelsea: “Het is aan de club hoe zij ertegen aankijken.” Weghorst suggereert dat de selectie te zwak is. Heitinga belooft lef en hoog drukzetten, maar levert 5-1 nederlagen af.
Wat moet een supporter hier nog mee? Wat moet een speler hier nog mee? Wat moet een sponsor hier nog mee?
Tweeëntwintig bronnen: het symptoom, niet de ziekte
ESPN baseert zich op 22 bronnen. Tweeëntwintig. Of elk detail klopt, weten we niet. Maar bij dat volume is de kans op pure verzinsels nihil. ESPN is geen roddelblad. 22 mensen praten niet voor niets. Dat is het punt. Niet of Frank Peereboom precies die woorden gebruikte tegen Jong Ajax. Niet of Oscar Gloukh letterlijk “geschrokken” was van het trainingsniveau. Het punt is dat 22 mensen binnen Ajax zo gefrustreerd zijn dat ze naar buiten treden.
Dit zijn geen geheimen. Dit zijn signalen. Signalen die intern genegeerd werden en daarom extern verschijnen. Een organisatie waarin 22 mensen praten met de media, is een organisatie waarin niemand zich gehoord voelt. En een organisatie waar geen gedeelde visie is waar iedereen achter staat.
Wie besliste eigenlijk over Heitinga?
De kern van de chaos zit in één vraag: wie heeft Heitinga aangesteld? ESPN zegt: de RvC drong aan. Danny Blind zegt: wij waren kritisch, de directie besliste. Marijn Beuker, directeur voetbal, wilde Iñigo Pérez. Algemeen directeur Geelen was “niet volledig overtuigd.” Kroes koos uiteindelijk Heitinga. Maar als de RvC kritisch was, de directeur voetbal een ander wilde, en de algemeen directeur twijfelde — waarom is Heitinga dan trainer? Misschien durfde niemand nee te zeggen. Of iedereen dacht dat iemand anders ja had gezegd. Of de besluitvorming was zo troebel dat achteraf niemand meer weet wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat is geen bestuur. Dat is een vacuüm met visitekaartjes.
Drie opties, één gemist
Toen ESPN publiceerde, had Heitinga drie opties. Optie één: specifieke onjuistheden benoemen, met feiten weerleggen, en aangeven wat er wél goed gaat. Optie twee: zich concentreren op zijn werk en het verder laten gaan. Geen energie steken in een mediadiscussie, maar in de volgende wedstrijd. Optie drie: boos worden en alles afserveren zonder iets te onderbouwen. Hij koos optie drie.
Heitinga’s reactie is er een van iemand die de controle kwijt is. Van iemand die weet dat de feiten niet meespelen en daarom maar de boodschapper aanvalt. Het overtuigt niemand. Het versterkt alleen het beeld dat ESPN grotendeels gelijk heeft. Optie twee was de slimste geweest. Zwijgen. Doorwerken. Laten zien op het veld. Maar Heitinga koos voor de confrontatie en het bracht hem weinig.
Kroes kiest voor selectieve zichtbaarheid
Alex Kroes deed zoals eerder geschreven op deze plek iets anders: hij sprak alleen via Ajax Life, het platform van de supportersvereniging. Geen onafhankelijke journalistiek, niet zulke kritische vragen. Dat is strategie, alleen niet zo’n goede. Het is selectieve zichtbaarheid. En in een crisis waarin het vertrouwen weg is, werkt dat niet. Mensen zien het verschil tussen uitleggen en verantwoorden. Nog even los van het feit dat Kroes zelfs via zo’n medium nogal raaskalde. De man kwam nogal emotioneel over; “Als jullie Heitinga willen ontslaan, ontsla mij dan als eerste.” Dat klinkt loyaal. Dat klinkt als leiderschap. Maar het is vooral riskant. Want nu zit Kroes vast aan een trainer die het niet redt. Als Heitinga valt — en dat is een kwestie van tijd — valt Kroes ook. Niet omdat hij Heitinga koos, maar omdat hij zijn lot publiekelijk aan hem verbond. Hij maakte van een trainerskwestie een bestuurlijke kwestie. Wat zegt Kroes hiermee over zijn eigen motivatie? Zijn contract loopt af. Het lijkt op een vlucht naar voren, of het is ondoordachtl in beide gevallen heeft Ajax er niets aan.
Wat dit zegt over Ajax
Dit is geen incident. Dit is een patroon. Francesco Farioli vertrok omdat Ajax hem niet kon overtuigen van investeringen om te groeien in de toekomst. Kroes zei achteraf: “Het voelt alsof we een jaar terug in de tijd stappen.” Dat is een erkenning dat Farioli’s vertrek een fout was. Maar die erkenning kwam te laat, intern, en lekte pas later naar buiten. Drie leden van de Raad van Commissarissen stapten op: Danny Blind, Annette Voûte, Keje Gehrels. Dat is geen toeval. Dat is een signaal dat de verhoudingen onwerkbaar zijn. De vacature voor inspanningsfysioloog is na drie maanden nog niet ingevuld. Heitinga vroeg in Como om een extra assistent. Dat duurde maanden. Hij vroeg om een nummer 6. Die kwam niet. Dit is een organisatie die niet kan beslissen, niet kan uitvoeren, en niet kan communiceren. En dat is dodelijk.
De enige uitweg
Ajax heeft geen trainers- of bestuurdersprobleem. Ajax heeft een systeemprobleem. Een organisatie waarin niemand weet wie beslist, waarin signalen niet worden gehoord, waarin iedereen praat maar niemand luistert. Heitinga kan vertrekken. Kroes kan vertrekken. Maar als de structuur hetzelfde blijft, komt er gewoon een volgende crisis. Met andere namen, maar hetzelfde verhaal. Herinneren we ons Jan van Halst en Sven Mislintat nog?
Wat Ajax nodig heeft, is geen nieuwe trainer. Geen nieuwe directeur. Geen nieuwe RvC. Wat Ajax nodig heeft; eenheid en helderheid. Wie beslist wat? Wie is waarvoor verantwoordelijk? Wat is de visie? Wat zijn de doelen? En hoe communiceren we dat, intern én extern, consistent en geloofwaardig? Zolang die vragen niet beantwoord zijn, maakt het niet uit wie er op de bank zit. De chaos blijft.
En we weten het: bij het eerstvolgende puntverlies roepen de supporters “Johnny, rot op.”
Begrijpelijk. Maar Johnny is niet het grootste probleem. Johnny is het symptoom.
